Dat heet dan gelukkig zijn
“Dansen maakt je écht gelukkig” titelde het Laatste Nieuws op 18 februari jongstleden. Niet kunnen dansen, maakt dat ongelukkig? Ongelukkig is wellicht overdreven. Toch waren de voorbije twee jaren niet bepaald vreugdevol voor wie zich op de dansvloer thuis voelt.
De thesis dat dansen écht gelukkig maakt, komt van Prof. Stephan Swinnen, gewoon hoogleraar aan de Onderzoeksgroep Bewegingscontrole & Neuroplasticiteit van de KULeuven(1). Volgens Professor Swinnen kan dansen geluksgevoelens oproepen. Door te dansen maak je stoffen vrij in de hersenen die het geluksgevoel stimuleren. Ze hebben een werking die verwant is met morfine. Daarom noemen we ze ‘endorfines’. Ze werken op dezelfde manier als morfine, maar minder drastisch. Het effect is niet gebonden aan leeftijd. Ook minder jonge dansers ervaren de weldoende invloed van het dansen. Met de toenemende leeftijd neemt de mentale capaciteit af. Om aftakeling van de hersenfunctie te voorkomen moeten we mentaal én fysiek actief blijven. ‘Zo is een kruiswoordraadsel goed voor het brein en is fietsen goed voor het lichaam, maar dansen is goed voor allebei’, aldus Professor Swinnen. Bij het dansen voeren we bewegingen uit. Die fysieke activiteit gebeurt volgens een bepaalde timing en volgorde, waarbij ook het geheugen een rol speelt.
In hetzelfde artikel komt danstherapeute Ann Chatar aan het woord. Ze stelt dat kinderen graag dansen, maar dat mettertijd schaamtegevoelens opduiken. Toch is dansen volgens haar een natuurlijk instinct: “iedere cultuur doet het“. Chatar beschouwt dansen als praten met het lichaam. Vreugden en verdrietjes ventileren we via dans. Dansen verbindt ons met de mensen om ons heen en dat geldt zeker voor volksdansen.
Er is nog meer goed nieuws over dansen. Een groep wetenschappers van de Universiteit van Singapore deed onderzoek naar het effect van dansen bij senioren met lichte dementie. Het begrip dans moeten we in de ruime zin van het woord nemen: countrydansen, Afrikaanse dans, Griekse danstraditie, tango, salsa, rock, rumba, pop, jive, wals, cha-cha-cha, jitterbug, Chinese square-dans en internationale ballroom dans. De onderzochte dansers hadden voorkeur voor dansvormen die aanleunden bij hun eigen traditie. Volksdans komt dus in aanmerking. De duur van de danstherapie varieerde van 12 tot 40 weken. De onderzoekers stelden vast dat door te dansen hersenfuncties verbeterden: zowel kennis, geheugen, evenwicht, taalgebruik, fysiek en algemene levenskwaliteit(2).
Dansen is goedkoper en natuurlijker dan medicatie. We kunnen onze geliefkoosde bezigheid nu terug beoefenen in grotere groepen. Maar in welke mate krijgen we nog voldoende volk bijeen? We hebben jarenlang de luxe gekend waarbij verschillende organisaties naast elkaar konden werken. De cursussen van het Vlaams Dansarchief waren geregeld volgeboekt. VVKB, WEVO, VVK en VVG konden afzonderlijk opleidingen voor dansleiders organiseren. We hadden een ruim aanbod qua dansdagen en dansweekends. Dat lijkt nu voorgoed voorbij. Tijd dus om de handen in elkaar te slaan. IVV zit samen met VVKB en Danspunt aan tafel om verregaande organisatorische samenwerking te plannen. In bepaalde Vlaamse regio’s zien we tal van maretakken. Deze groene halfparasiet valt op door zijn ronde groei- en bloeiwijze op de nog kale bomen. De maretak doet ook in de winter aan fotosynthese en levert zo suikers aan zijn gastheer, in ruil voor voedingsstoffen die via de sapstroom van de boom tot bij de maretak komen. Geleidelijk verdwijnt de maretak in het steeds dikker wordende bladerdak van de populier waarop hij meestal groeit. Beide organismen zijn in evenwicht met elkaar. Symbiose tussen maretak en gastheer mag als natuurlijk voorbeeld gelden voor samenwerking tussen de volksdansorganisaties die nog overblijven. IVV kreeg het vertrouwen van de Algemene Vergadering bij de ontbinding van Interfolklore. Interfolklore heeft zijn resterend vermogen overgemaakt aan IVV, met de wens dat deze middelen worden ingezet voor creatieve initiatieven ter ondersteuning van de Vlaamse Volkskunst. IVV dankt alle leden van Interfolklore. Deze financiële injectie maakt het plannen van activiteiten mogelijk, temeer daar we nu de krachten bundelen ten dienste van al wie Vlaamse Volkskunst een warm hart toedraagt.
Gert Laekeman
1. Nikias De Bruyn. Dansen maakt je écht gelukkig. Het Laatste Nieuws 18 Feb. 2022.
2. Wu VX, Chi Y, Lee JK, et al. The effect of dance interventions on cognition, neuroplasticity, physical function, depression, and quality of life for older adults with mild cognitive impairment: A systematic review and meta-analysis. International Journal of Nursing Studies 2021; 122: 104025.