Bedoeling en beleid
Minister Sven Gatz schreef een beleidsverklaring voor de periode 2014-2019. IVV organiseerde een enquête tijdens het ‘klein onderhoud’ in januari jl. We toetsen enkele resultaten van de enquête aan het document van onze minister van cultuur.
We rapporteerden al over het ‘klein onderhoud’ in het vorig nummer van Volkskunst(1). Verder in dit nummer publiceren we de resultaten van de enquête. Deze werden eerst besproken tijdens de jongste Algemene Vergadering van IVV in Stekene op zaterdag 23 april. In het editoriaal van het decembernummer 2015 kwam de beleidsnota van Minister Sven Gatz ter sprake(2). We zoeken naar enkele overeenkomsten tussen de resultaten van de enquête en Gatz’ beleidsnota.
De woorden internationaal en internationaliseren komen samen 94 keer voor in de nota. Deelnemers aan de enquête wezen IVV nadrukkelijk op de verantwoordelijkheid om de rijkdom van ons Vlaams cultureel erfgoed tot over de grenzen uit te dragen. Dat aspect nemen we ter harte in onze beleidsnota.
De woorden ‘volkskunst’ en ‘volks’ zoeken we tevergeefs in de beleidsnota. ‘Volkscultuur’ komt éénmaal aan bod. Hierbij een citaat uit het rapport.
... Het cultureel-erfgoedveld is nog in volle ontwikkeling en kreeg onvoldoende de tijd om zich uit te kristalliseren. Er blijft een grote nood aan begeleiding van vele (private) erfgoedbeheerders (onder andere van industrieel, religieus, agrarisch erfgoed en van erfgoed van bedrijven, verenigingen en kunstenaars) die erfgoedzorg niet als kerntaak hebben. Landelijke expertisecentra en organisaties volkscultuur nemen deze taak op. Ik wil deze kernactoren evalueren met het oog op clustering, krachtenbundeling en efficiëntiewinst(3) ...
IVV moet als organisatie een platform garanderen voor ontmoeting van groepen en federaties, adus de resultaten van de enquête. Dat gaat in de lijn van de beleidsnota die spreekt over clustering van diverse geledingen, met een krachtige uitkomst naar de buitenwereld. Ook al is er maar één alinea over volkscultureel erfgoed, IVV mag zich erdoor aangesproken voelen.
Deelnemers aan de enquête vulden de stellingen in met een sterk besef van verantwoordelijkheid voor sociaal-cultureel werk. Minister Gatz looft de inspanningen op het terrein.
... Het sociaal-cultureel werk is historisch één van de belangrijkste instrumenten in de democratisering van cultuur. Het bevindt zich op het snijvlak van cultuur, welzijn, educatie en recreatie. Door inzet van duizenden vrijwilligers en laagdrempelig maatwerk biedt het mede een antwoord op maatschappelijke tendensen zoals vereenzaming, isolement, armoede en diversiteit. Vandaag worden 125 landelijke sociaal-culturele organisaties gesubsidieerd die inzetten op cultuur, gemeenschapsvorming, educatie en maatschappelijke activering.
200.000 vrijwilligers, 9.000.000 deelnames aan activiteiten en 200.000 leden: cijfers die duiden op het belang van de sector. De verenigingen zijn vertakt over heel Vlaanderen en sterk lokaal ingebed. Hun initiatieven geven zuurstof aan dorp en stad en stimuleren sociale integratie. Het sociaal-cultureel volwassenenwerk staat nu voor de uitdaging een aangepast antwoord te vinden op maatschappelijke vragen(4) ...
Minister Gatz benadert amateurkunsten op een positieve manier. Zelfdragende internationale uitwisseling behoort al lang tot de traditie in de meeste volkskunstgroepen. IVV is blij te mogen meewerken aan promotie van internationale netwerking.
... De amateurkunsten en het gevoerde amateurkunstenbeleid in Vlaanderen zijn in vergelijking met andere Europese landen en regio’s sterk uitgebouwd. Deze troef moet sterker uitgespeeld worden door in te zetten op internationale netwerking en uitwisseling(5) ...
Alhoewel amateurkunsten en expertisecentra in een ander structureel schuifje zitten, werkt IVV mee aan overbrugging in het werkveld. Hopelijk werkt dat inspirerend op het beleid.
Alle inspanningen op het veld blijven een sterke inzet vragen van vrijwilligers. Op zich een kwetsbaar gegeven want zich belangloos inzetten heeft zijn grenzen. Anderzijds zullen de komende twee jaar knopen moeten doorgehakt worden bij het toekennen van subsidies. Eveneens een kwetsbare toestand.
Afbeelding: Misty Copeland (foto: Sebastion Kim voor Time Magazine)
Laten we dit editoriaal afsluiten met de bedenking van Misty Copeland, een soliste van het ‘American ballet Theatre’:
Dance does take being fearless
Fearless in every way
You’re not only risking injury, falling, forgetting steps
But putting yourself and personal expression out there
For the world to judge
I think it takes a certain person to do that
Copeland wijst op het totaalrisico verbonden aan dans van hoge kwaliteit. IVV blijft bereid om het risico te lopen, in nauwe verbondenheid met allen die zich inzetten voor volkscultureel erfgoed een kwalitatief hoogstaande plaats te geven.
Gert Laekeman
Voorzitter
(1) Laekeman G. Klein onderhoud. Volkskunst 2016; 40 (1): 5-6.
(2) Laekeman G. Inflatie. Volkskunst 2015; 39 (4): 1-6.
(3) Gatz S. Beleidsnota Cultuur 2014-2019 p.39.
(4) Gatz S. Beleidsnota Cultuur 2014-2019 p.17.
(5) Gatz S. Beleidsnota Cultuur 2014-2019 p.45.